མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་སྲིད་འཛིན་ས་རྒྱུས་སྟེང་ནས་བལྟས་ན། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ལ་སྲིད་འཛིན་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་ས་ཁུལ་བརྒྱད་ཡོད། རྨ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ། མཚོ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ། མཚོ་བྱང་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ། མགོ་ལོག་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ། ཡུལ་ཤུལ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ། མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་བཅས་པའི་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དྲུག་དང་། མཚོ་ཤར་གྲོང་ཁྱེར་དང་ཟི་ལིང་གྲོང་ཁྱེར་བཅས་ཡིན། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ལ་མི་སེར་ས་ཡ་ལྔ་དང་འབུམ་བརྒྱད་ལྷག་ཡོད་པ་ནང་། བོད་རིགས་ས་ཡ་གཅིག་དང་འབུམ་བཞི་ཡོད། རྒྱ་རིགས་ས་ཡ་གཉིས་དང་འབུམ་དགུ་ཡོད་པ་ནང་གི་ས་ཡ་གཉིས་དང་འབུམ་བཞི་ཟི་ལང་དང་མཚོ་ཤར་དུ་འདུས་བསྡོད་བྱེད་པ་དང་། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་བོད་རིགས་ནི་མཚོ་སྔོན་གྱི་ཆེས་མང་བའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཡིན། མཚོ་ཤར་དང་ཟི་ལང་ཕུད་ན། མཚོ་སྔོན་བོད་རིགས་ཀྱི་མི་གྲངས་མཚོ་སྔོན་མི་

—- དབུས་གཙང་གི་སློབ་ཆེན་སློབ་མའི་ཚོགས་པ་ཞིག་ལ་བཤད་པའི་སྐད་ཆ།

གི་ཡོད། དེའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་མི་གཞན་ལ་སྐུལ་སློང་བྱས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་འཐོར་བའམ་མི་རིགས་འགལ་ཟླའི་མཇུག་འབྲས་དེ་མངོན་གྱུར་བྱུང་ཡོད་མེད་ལ་རྟེན་ནས་ཉེས་ཆད་གཅོད་དགོས་པ་ཞིག་མིན་པར་རྩོལ་བ་རང་དེ་ལ་ཉེས་ཆད་བཅད་ན་ཆོག རྒྱལ་ཁབ་ཁ་བྲལ་ལ་སྐུལ་སློང་བྱེད་པའི་ནག་ཉེས་འདི་ནི་རྒྱལ་ཁབ་བདེ་འཇགས་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ཉེས་བྱས་ཤིག་ཡིན་པས་དེའི་ཆད་པའང་ཤིན་ཏུ་ལྗིད། སྐུལ་སློང་གི་ལས་ལ་འགོ་ཁྲིད་དང་རྩ་འཛུགས་བྱེད་མཁན་ནམ་བྱས་ཉེས་ཚབས་ཆེན་བཟོས་མཁན་ལ་ལོ་༥་ཡན་དང་ལོ་༡༥་མན་གྱི་བཙོན་འཇུག་གི་ཉེས་ཆད་བཅད་ཆོག་པ་དང་། བྱས་ཉེས་ཕལ་བ་བ་ལ་ལོ་༥་མན་གྱི་བཙོན་འཇུག་གི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཆོག་ཅེས་དོན་ཚན་༡༠༣་ནང་དུ་འཁོད་ཡོད། ལར་བྱས་ཉེས་འདིའི་གནོད་བྱའམ་གཞི་རྟེན་ནི་རྒྱལ་ཁབ་བདེ་འཇགས་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡིན་པ་དང་། སྦྱོར་བ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་ཕྲལ་བར་བྱེད་ཆེད་ས་གནས་རང་བཙན་དང་ས་གནས་སྲིད་དབང་སྒེར་འཛིན་བྱས་ཏེ་དབུས་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པར་སྐུལ་སློང་ངམ་ངན་བསྐུལ་གྱི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བ། བསམ་པ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་བྲལ་བའམ་མི་རིགས་འགལ་ཟླ་བྱུང་བའམ་སྲིད་དབང་ཁ་འཐོར་བར་བསམ་བཞིན་ཏུ་རེ་ལྟོས་འཆའ་བའི་ཀུན་སློང་གིས་ཟིན་པ། མངོན་འདོད་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རེ་ལྟོས་འཆའ་བའི་དངོས་པོའམ་བྱ་བ་མངོན་གྲུབ་བྱུང་ཆེད་དེ་ལ་མཐུན་སྦྱོར་བྱེད་པའི་གོང་འཁོད་ཀྱི་ལས་ཅི་རིགས་སྤེལ་ཟིན་ན་བྱས་ཉེས་དེའི་མཐར་ཐུག་གྲུབ་པ་ཡིན། དེ་ལྟ་བས་བྱས་ཉེས་འདི་གྲུབ་དགོས་ན་གཞི་བསམ་སྦྱོར་མཐའི་ཡན་ལག་འདི་བཞི་ངེས་པར་དུ་ཚང་དགོས། གལ་ཏེ་ཡན་ལན་གང་རུང་མ་ཚང་ན་བྱས་ཉེས་མི་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ན་སྨད་དམ་ལྟུང་བྱེད་ཅི་རིགས་སུ་བཞག་ནས་སྲིད་འཛིན་ཆད་པ་གཅོད་པའམ་ཉེན་བརྡ་གཏོང་བའམ་གུ་ཡངས་པར་འཇོག་པ་ལས་ཉེས་ཁྲིམས་ཀྱིས་གཏན་འཁེལ་བྱས་པའི་ཉེས་ཆད་གཅོད་མི་ཆོག གལ་ཏེ་འུ་ཚུགས་མཐར་སྐྱེལ་གྱིས་ཉེས་ཆད་བཅད་ན་ཉེས་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་༡༣་གྱིས་གཏན་འཁེལ་བྱས་པའི་ཉེས་ཆད་ཁྲིམས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་ཀྱི་རྩ་དོན་ལ་འགལ་ཡོད།

དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་བའི་སྐབས་སུ་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་ཁག་ལ་ཤེས་ཚོར་ཅུང་ཟད་ཡོད་ན། རང་ཉིད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་དང་རྒྱུ་ནོར་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་ལ་ཕན་པ་ཆེ། ལྷག་པར་དུ་དེང་སྐབས་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་སྤྱི་བདེ་དང་ཁོར་ཡུག་ལས་ཁུངས་སོགས་ཀྱིས་དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་བའི་དུས་ཚུགས་དང་བསྟུན་ནས་ཁྲིམས་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆད་པ་སྣ་ཚོགས་བཅད་དེ་རང་གི་ལས་ཁུངས་ལ་ཡོང་འབེབ་འཚལ་བའི་བྱ་སྤྱོད་ངན་པ་གང་མང་སྤེལ་གྱིན་ཡོད། རྒྱ་ཆེ་བའི་རོང་འབྲོག་པ་མང་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ལ་རྒྱུས་ལོན་ཆེར་མེད་པས་རྐྱེན་གྱིས་འདི་འདྲའི་བྱ་སྤྱོད་ངན་པ་སུན་ཕྱུངས་ཐུབ་གིན་མེད། རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་ལ་དམིགས་ནས་དབྱར་རྩྭ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ཁྲིམས་ཀྱི་དཔེ་ཐང་མདོར་བསྡུས་འདི་བྲིས་པ་ཡིན། འདིས་ཀྱང་རོང་འབྲོག་མང་ཚོགས་རྣམས་ལ་ཕན་པར་ཤོག

དེང་སྐབས་གྲོང་ཁྱེར་ནས་ཁྱེད་ཀྱི་ཁྱིམ་ཐོ་འཇོག་དོན་མེད་ན། རང་གི་ཁྱིམ་ཐོ་དེ་ཕྱིར་འབྲོག་ཕྱོགས་དང་ཞིང་གྲོང་ལ་སྤོར་ན་བཟང་། ད་ལོ་དང་སང་ལོ་གཉིས་ནི་ཞིང་སྡེ་བཅོས་སྒྱུར་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་གྱི་ལོ་མཐའ་མ་དེ་ཡིན་པ་དང་། སང་ལོ་ནི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་རོང་འབྲོག་ཕྱོགས་ས་ཞིང་བདག་དབང་ཐོབ་ཐང་གཏན་འཁེལ་བྱེད་པའི་ལས་དོན་ཡོངས་འགྲུབ་བྱེད་དགོས་པའི་ལོ་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན། ས་ཞིང་དོ་དམ་དང་གཞིས་སར་ཆོག་མཆན་འགོད་པའི་ལས་དོན་སོགས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཇེ་བཙན་ཇེ་དམ་དུ་འགྲོ་སྲིད། དེའི་ཕྱིར་གྲོང་ཁྱེར་ན་ཡོད་པའི་ཁྱིམ་ཐོ་རོང་འབྲོག་ས་ཁུལ་དུ་བསྐྱར་སྤོ་བྱས་ཏེ་ས་

དེང་སང་དྲ་ཐོག་ན་༼བོད་ཡིག་མ་སྦྱངས་ན་ཁྲིམས་འགལ་རེད་༽ཟེར་བའི་རྩོམ་ཞིག་བརྒྱུད་བསྐུར་མང་བོ་བྱེད་བཞིན་འདུག རྩོམ་གྱི་མིང་ནི་དེ་ལྟར་བཏགས་མོད་ཀྱང་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་བྱ་ནི་༡༩༨༧་ལོར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་སྐབས་བཞི་བའི་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྟེང་དུ་བཟོས་པའི་༼བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་བོད་སྐད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་དང་བེད་སྤྱོད་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་གཏན་འབེབས་༽(ཚོད་ལྟ་མ་)་དེ་རྒྱ་ཡིག་ནས་བོད་ཡིག་ལ་བསྒྱུར་བ་ཡིན་པའི་ཁྲིམས་ཡིག་རང་རེད། ༼གཏན་འབེབས་ཚོད་ལྟ་མ་༽དེ་ཡང་༢༠༠༢་ལོར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་སྐབས་བདུན་པའི་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྟེང་དུ་བསྐྱར་བཅོས་བྱས་ཏེ། སྔོན་གྱི་༼གཏན་འབེབས་ཚོད་ལྟ་མ་༽དེ་ནུས་མེད་དུ་བཟོས་ཤིང་༼བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་བོད་སྐད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་དང་བེད་སྤྱོད་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་གཏན་འབེབས་༽ཞེས་པའི་ གཏན་འབེབས་གསར་བ་ཞིག་གསར་བཟོ་བྱས་པ་རེད། གཏན་འབེབས་གསར་བ་དེ་ཡིས་༼གཏན་འབེབས་ཚོད་ལྟ་མའི་༽གཏན་འཁེལ་ལེགས་ཤོས་ཚང་མ་ཕྱིར་འཐེན་དང་ནུས་མེད་དུ་བཟོས་ནས་བོད་སྐད་ཡིག་གི་ཐོབ་ཐང་གཟུགས་བརྙན་ཙམ་དུ་བྱས་ཡོད་པས། བློ་མཐུན་བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་སོགས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་གསར་བ་དེ་ལ་དགག་པ་ཚ་ནན་བརྒྱབ་པ་རེད། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་བོད་སྐད་ཡིག་གི་ཁྲིམས་བཟོ་གནས་བབས་ལ་གསལ་རྟོགས་བྱུང་བའི་ཆེད་དུ། གཤམ་ནས་གཏན་འབེབས་གསར་རྙིང་གི་ཁྲིམས་ཡིག་ཤན་སྦྱར་བྱས་ཏེ་སྤེལ་ཡོད། ཡི་གེ་དམར་པོ་སྟེང་བྲིས་ཡོད་པ་དེ་ནི་༡༩༨༧་ལོར་བཟོས་པའི་༼གཏན་འབེབས་ཚོད་ལྟ་མའི་༽ཁྲིམས་ཡིག་ཡིན་པ་དང་། ཁྲིམས་ཡིག་དེ་རྒྱ་ཡིག་ནས་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་མཁན་གངས་ཆུ་མིག་ཡིན་ལ་དྲ་ཐོག་ནས་རྒྱུགས་ཆེ་བའི་ཁྲིམས་ཡིག་དེ་ཡང་འདི་ཉིད་ཡིན། ཡིན་ནའང་༢༠༠༢་ལོར་གཏན་འབེབས་དེ་ནུས་མེད་དུ་བཟོས་ཟིན་པ་རེད།  ཡི་གེ་ནག་པོ་སྟེང་དུ་བྲིས་ཡོད་པ་དེ་ནི་༢༠༠༢་ལོར་བསྐྱར་བཅོས་དང་གསར་བཟོ་བྱས་པའི་གཏན་འབེབས་གསར་བའི་ཁྲིམས་ཡིག་ཡིན་པ་དང་། བསྒྱུར་མཁན་ཁྲིམས་གླེང་དྲ་རྒྱ་ཡིན་ལ་ད་ལྟ་ལག་བསྟར་ལྟར་སྣང་ཙམ་བྱེད་བཞིན་པའི་གཏན་འབེབས་ཀྱང་འདི་ཉིད་ཡིན་ནོ། ད

ས་ཞིང་འགན་གཙང་ལེན་གྱི་ཁྲིམས་ཀྱི་བཟོ་བཅོས་འཆར་ཟིན་ལས་འཕྲོས་པ།

༣༽ ཐོབ་ཐང་ལ་གནོད་འཚེ་འགན་ལེན་གྱི་ཁྲིམས། (侵权责任法)