ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་སྐབས་ཤེས་དགོས་པའི་ཁྲིམས་ལུགས་ཁག
༡ ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཁྲིམས། 中华人民共和国环境保护法 བཅའ་ཁྲིམས་འདི་ནི། ༡༩༨༩ ་ལོར་གསར་བཟོ་དང་། ༢༠༡༤ ་ལོར་བསྐྱར་བཅོས་བྱས་ཏེ། ༢༠༡༥ ་ལོའི་ཟླ་དང་པོ་ནས་བཟུང་ལག་བསྟར་བྱས་པ་རེད། བཅའ་ཁྲིམས་འདིས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་འགན་གཙོ་བོ་དེ་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁུར་དགོས་པར་གཏན་འབེབས་བྱས་ཏེ། སྲིད་གཞུང་གིས་ཁོར་ཡུག་གི་སྤུས་ཚད་ཉམས་པ་སོར་ཆུད་དང་མ་ཉམས་གོང་སྤེལ་སྒོས་ཁོར་ཡུག་གི་སྤུས་ཚད་གང་ཞིག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཚད་གཞི་ལོན་པ་བྱེད་པའི་འགན་འཁྲི་སྒྲུབ་དགོས་པར་བསྟན་ཡོད། སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་ལམ་ལྷོངས་དང་ལེགས་འགྲུབ་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ། སྲིད་གཞུང་གི་ ཁོར་ཡུག་ལས་དོན་ལ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ལྟ་རྟོག་སྐུལ་འདེད་བྱེད་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པའང་གཏན་འཁེལ་བྱས་ཡོད། བཅའ་ཁྲིམས་འདིའི་དོན་ཚན་ ༥༣ ་པའི་ཚན་པ་དང་པོའི་ནང་དུ། སྤྱི་དམངས་དང་ཁྲིམས། གང་ཟག རྩ་འཛུགས་ཚོགས་པ་ཁག་གཞན་ལ་ཁོར་ཡུག་གི་ཆ་འཕྲིན་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་དོན་ནང་དུ་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་པ་དང་། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་ལྟ་རྟོག་སྐུལ་འདེད་བྱེད་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་ཅེས་གཏན་ལ་ཕབ་ཡོད། དེར་བརྟེན། སྤྱི་དམངས་ཀྱིས་རང་ཉིད་གནས་སའི་ཁོར་ཡུག་ལ་གཏོར་བརླག་དང་འབག་བཙོག་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་པར་བསམ་ན། ས་གནས་སྲིད་གཞུང་ལ་འབྲེལ་བ་བྱས་ནས་དེའི་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་དང་། རང་ཉིད་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ལས་དོན་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་པ་ནི་ཐོབ་ཐང་ལོངས་སུ་སྤྱོད་པའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན། དེ་ནས་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གིས་ལོ་རེར་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལོ་འཁོར་སྙན་ཐོ་དང་། ལོ་དེར་ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཚབས་ཆེན་ཅི་བྱུང་གི་སྐོར་ལ་གསལ་བཤད་ཡི་གེ་བྲིས་ཏེ། རང་ཉིད་གང་གི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་དམངས་ཆེན་ལྷན་ཁང་ལ་ཞུ་འབུལ་བྱས་ཏེ། དམངས་ཆེན་ལྷན་ཁང་གིས་ལྟ་རྟོག་བྱེད་དུ་འཇུག་དགོས། དོན་ཚན་འདིས། དམངས་ཆེན་ལྷན་ཁང་ནང་བྱ་བ་སྒྲུབ་བཞིན་པའི་བོད་ཁུལ་གྱི་བླ་ཆེན་མི་དྲག་དག་ལ་རང་གི་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་ལྷ་སྡེ་མི་སྡེའི་སྣོད་བཅུད་ལ་གཞན་གྱིས་གཏོར་བརླག་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་ཅི་ཡོད་ཐེར་འདོན་དང་། དཀའ་རྙོག་ཡོ་བསྲང་གི་དབང་ཚད་ཡོད་པ་གསལ་པོར་བསྟན་ཡོད། དེའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས། དམངས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ནང་བྱ་བ་སྒྲུབ་ཀྱིན་པའི་བླ་དཔོན་ཚོས་སྲིད་གཞུང་དང་ཁེ་ལས་གཉེར་མཁན་གཞན་མཉམ་འབྲེལ་སོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་འོག་ནས་བླ་རི། བླ་མཚོ། གནས་ཆེན་སོགས་འདུས་པའི་ཁོར་ཡུག་ལ་གཏོར་བརླག་བྱེད་པའི་རིགས་མཚམས་འཇོག་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་དང་། དེར་ཚོད་འཛིན་བྱེད་པ། དེར་ཁ་གཏད་གཅོག་པའི་འགན་འཁྲི་དང་མགོ་འདྲེན་བྱེད་པའི་དབང་ཆ་ཡོད། དེ་ནི་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་རྒྱབ་རྟེན་ཡོད་པའི་དབང་ཆ་ཞིག་ཡིན། ཁྲིམས་ལུགས་དེས་སྐྱེ་ཁམས་དམར་ཐིག་ཅེས་པའི་ལམ་སྲོལ་གཏོད་དེ། སྐྱེས་ཁམས་ཉམས་ཆག་གི་ས་ཆ་གང་ཞིག་ཐིག་ཚད་བླངས་ཏེ། སྲུང་སྐྱོབ་ནན་ཏན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པས། ཚད་ཐིག་བླངས་པའི་ས་ཁོངས་དེའི་ནང་དུ་ས་བརྐོ་རྡོ་སློག་བྱེད་མཁན་བཀག་སྡོམ་དང་། ངོ་རྒོལ་བྱེད་སླ་བ་བཟོས་ཡོད། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་དོན་ནི་སྲིད་གཞུང་ཁོ་ནས་ཐེག་པའི་ལས་དོན་ཞིག་མིན་པར་གཞིགས་ཏེ། ཁྲིམས་ལུགས་འདིའི་ནང་དུ་མི་དམངས་དང་། སྐྱིད་སྡུག་ཚོགས་པ་བཅས་ལ་ཁོར་ཡུག་སྐཔོར་གྱི་ཆ་འཕྲིན་རྒྱུས་ལོན་གྱི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པ་དང་། ལྟ་སྐུལ། མཉམ་ཞུགས་བཅས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པ་གཏན་འཁེལ་བྱས་ནས་ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ལ་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་ཁོར་ཡུག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་དོ་སྣང་མི་བྱེད་པའམ། ཁེ་ལས་གཉེར་མཁན་དང་མཉམ་འབྲེལ་བྱས་ནས་ཁོར་ཡུག་ལ་གཏོར་བརླག་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ན། མི་དམངས་ཀྱིས་གོང་རིམ་སྲིད་གཞུང་གི་ཞིབ་རྟོག་ལས་ཁུངས་(监察机关)ལ་ཞུ་གཏུག་བྱས་ཏེ་ཐེར་འདོན་དང་ཡོ་བསྲང་བྱེད་ཆོག་པར་བཤད་ཡོད། དེས་མི་ཚད་ཁྲིམས་དེས་སྤྱི་ཕན་གཏུག་བཤེར་གྱི་ལམ་ལུགས་ངོས་ལེན་བྱས་ཏེ། སྤྱི་ཚོགས་ཚོགས་པ་ལ་ཁོར་ཡུག་གི་ཆེད་དུ་དམངས་དོན་སྤྱི་ཕན་ཞུ་གཏུག་བྱེད་ཆོག་པའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲད་ཡོད། བོད་ཁུལ་ལ་མཚོན་ན། འདི་འདྲའི་ཁོར་ཡུག་སྤྱི་ཕན་གྱི་རིགས་གཏུག་བཤེར་བྱས་ཆོག་པའི་ཁོར་སྲུང་ཚོགས་པ་མང་པོ་མེད་ནའང་། ང་ཚོར་དགོན་པ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པས། ང་ཚོས་མི་རིགས་རང་གི་བསམ་བློའི་རིག་གནས་དང་འཚོ་གནས་རིག་གནས་ཀྱི་ཆ་ནས་དགོན་པ་ཁག་གིས་དུས་ཡུན་རིང་པོ་ནས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་དོན་རིམ་ཅན་དུ་བསྒྲུབས་དང་སྒྲུབ་བཞིན་པའི་གནས་བབ་ལ་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ནུས་པ་དང་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ངོས་དེ་རྒྱུ་མཚཉ་དུ་བཀོད་ནས། བོད་ཁུལ་གྱི་དགོན་པ་ཁག་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ལས་དོན་གྱི་ཆ་ནས། སྤྱི་ཕན་གཏུག་བཤེར་བྱེད་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་སྒྲིག་ཚོགས་ལྟ་བུའི་ནུས་པ་ཅན་དུ་བསྒྱུར་རྒྱུ་དང་། དེར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ངོས་ལེན་ཐོབ་པ་ཡིན་ན། དེས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་ཕན་པ་བླ་ལྷག་འབྱུང་ངེས་པ་ཡིན། ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་གཏེར་ཁ་བསྔོག་པའམ་བཟོ་གྲྭ་བཙུགས་ནས་ས་ཆུ་འབག་བཙོག་བཟོས་དང་བཟོ་བཞིན་པ། བཟོ་སྲིད་པ་བཅས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བྱུང་བ་ཡིན་ན། རྫོང་རིམ་པའི་སྲིད་གཞུང་གིས་བཟོ་གྲྭ་དེ་དག་གི་ཡོ་བྱད་དང་འཕྲུལ་ཆས་སོགས་གཞུང་བཞེས་བྱས་ཆོག་པ་མ་ཟད་འབྲེལ་ཡོད་བཟོ་གྲྭའི་མགོ་ཁྲིད་མི་སྣ་སོགས་སྲིད་འཛིན་བཀག་ཉར་ཀྱང་བྱས་ཆོག ཡང་། སྲིད་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་རྣམས་ཀྱིས་ལས་དོན་འཐུས་ཤོར་བཏང་ལ་བ་བརྟེན་ནས་ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་བཟོས་ཚེ། འབྲེལ་ཡོད་མགོ་ཁྲིད་དང་ལས་བྱེད་པ་གནས་དབྱུང་གཏོང་བའམ་རྩ་དགོངས་ཞུ་དགོས་པའི་གཏན་འཁེལ་ཀྱང་བྱས་ཡོད། དེས་ན། ས་གནས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཁོར་ཡུག་ལ་དོ་སྣང་མི་བྱེད་པའི་མགོ་ཁྲིད་རིགས་ལ་རྩ་དགོངས་ཞུ་དགོས་པའི་རེ་འདུན་བཏོན་ནས། སྲིད་གཞུང་གིས་གཏན་འབེབས་ལྟར་ཁོར་སྲུང་ལས་དོན་ལ་ནན་ཏན་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བྱས་ན་འགྲིག ༢ ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཕོག་ཐུག་ཚོད་དཔག་བཅའ་ཁྲིམས། 中华人民共和国环境影响评价法 ཁྲིམས་འདི་ནི། ༢༠༠༣ ལོར་བཟོས་ཏེ། ༢༠༡༦ ་ལོར་བསྐྱར་བཅོས་བྱས་པ་རེད། ཁོར་ཡུག་ཕོག་ཐུག་ཚོད་དཔག་ཅེས་པ་ནི་འཛུགས་སྐྲུན་དང་བཀོད་འདོམས་བྱ་གཞག་གི་རྣམ་གྲངས་ཤིག་ལག་བསྟར་བྱས་པའི་རྗེས་སུ། དེས་ཁོར་ཡུག་ལ་ཕོག་ཐུག་དང་ངན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཤན་ཤུགས་གང་དག་ཐེབས་པར་དཔྱད་པ་དང་ཚོད་དཔག་བྱེད་པའི་ལས་དོན་གྱི་རྣམ་གཞག་ཅིག་ལ་ཟེར། འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོས་རང་བྱུང་ཁམས་ལ་གནོད་འཚེ་བྱེད་པའི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་དང་། དཔའ་འབྱོར་འདུ་འགོད་ཀྱི་ལས་ཀ་མཐར་ལྷུང་དག་གི་མཇུག་འབྲས་ནི་སྐྱི་གཡའ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་དོན་དངོས་གྱིས་ར་སྤྲོད་བྱས་ཟིན་པའི་བདེན་པ་ཞིག་ཏུ་གྲུབ་ཟིན་ལ། རང་རེའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལས་བསླབ་བྱ་དང་གྱོང་གུད་མི་ཉུང་བ་རག་ཟིན་པའི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་རྒྱབ་ལྗོངས་བྱས་ཏེ། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་སྲིད་བྱུས་དང་ཁྲིམས་ལུགས་འདི་དག་གཏན་ལ་ཕབ་པ་རེད། ཁོར་ཡུག་ལ་ཕོག་ཐུག་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཡུལ་ལ་རིགས་གཉིས་ཡོད། དེ་ནི་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་དང་དེའི་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ས་ཆ་དང་གཙང་པོ་དང་། མཚོ་སོགས་ཇི་ལྟར་འཛུགས་སྐྲུན་དང་གསར་གཏོད། བཀོལ་སྤྱོད་བཅས་བྱེད་པའི་ལས་འཆར་ལ་ཁོར་ཡུག་ལ་ཕོག་ཐུག་ཚོད་དཔག་བྱེད་པའི་རིགས་གཅིག་དང་། སྲིད་གཞུང་རིམ་པས་གཏན་འཁེལ་བྱས་པའི་ཞིང་འབྲོག་ལས་དང་རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་དང་གྲོང་ཁྱེར་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་འཆར་གྱིས་ཁོར་ཡུག་ལ་ཕོག་ཐུག་ཅི་འབྱུང་ལ་ཚོད་དཔག་དང་བཀོད་འདོམས་བྱེད་པ་བཅས་རིགས་གཉིས་ཡོད། མདོར་ན། འཛུགས་བསྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་གང་ཞིག་སྤེལ་བ་ཡིན་ན། དེས་ཁོར་ཡུག་ལ་ཕོག་ཐུག་དང་ཤན་ཤུགས་གང་ཞིག་ཐེབས་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཚོད་དཔག་བྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་ཤིག་ཡིན། ཁྲིམས་འདིའི་རྩ་དོན་ནི། དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་གཞིར་བཟུང་ནས་འཛུགས་སྐྲུན་དང་། བཀོད་འདོམས་ཀྱི་བྱ་གཞག་དང་ལས་དོན་གྱིས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་ཕོག་ཐུག་གང་དག་འབྱུང་ངེས་པ་དེ་ཚོ་དྲང་བདེན་དང་ཁ་གསལ་གྱི་སྒོ་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་གསལ་བསྒྲགས་བྱེད་པ་དང་། ཁོར་ཡུག་ལ་ཕོག་ཐུག་ཚོད་དཔག་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་པ་དང་ཚོད་དཔག་གི་དཔྱད་འབྲས་དེར་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་ཁུངས་དང་བཟོ་གྲྭ་སོགས་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་བརྩི་སྲུང་བྱས་ཏེ། ཆ་རྐྱེན་ཚང་ཞིང་དང་འཆར་གཞི་ཚད་ལྡན་ཡིན་ན་བཟོ་གྲྭ་སོགས་འཛུགས་ཆོག་པ་དང་། ཚད་ལྡན་མིན་ན་བཟོ་གྲྭ་སོགས་འཛུགས་མི་ཆོག་པ་ཡིན། དེ་ནས་བཟོ་གྲྭ་འཁོར་བསྐྱོད་དང་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་སྐབས་སུའང་ཚོད་དཔག་གི་དཔྱད་འབྲས་ལྟར་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་དགོས། ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་པ་ཐེབས་སྲིད་པའི་ལས་གཞི་གང་རུང་ཞིག་ལ་ཚོད་དཔག་བྱེད་སྐབས། ཚོད་དཔག་བྱེད་མཁན་ཀྱང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཆོག་མཆན་སྤྲད་ཅིང་ཁོར་ཡུག་ཕོག་ཐུག་ཚོད་དཔག་ཚད་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་བྱེད་ཐུབ་པའི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས། ཚོད་དཔག་བྱེད་སྐབས་ཉན་ཚོགས་དང་རྩོད་ཚོགས་སོགས་བསྐོང་ནས་འབྲེལ་ཡོད་ཆེད་མཁས་པ་དང་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་ཀྱང་སྡུད་ལེན་བྱེད་དགོས་པ་བཅས་ནི་རྩ་དོན་ཡིན། དེས་ན་བོད་ཁུལ་ན་བཟོ་གྲྭའམ་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་གྱི་ལས་གཞི་གང་རུང་གི་མགོ་རྩོམ་པའམ་བརྩམས་ཟིན་པ་གང་ཞིག་ཡིན་ནའང་། ས་ཆ་དེའི་མང་ཚོགས་ལ་ཁོར་ཡུག་ཕོག་ཐུག་ཚོད་དཔག་གི་སྙན་ཐོ་སོགས་བལྟ་བའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པ་དང་། རང་ཉིད་དང་རང་གི་འཚོ་གནས་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་ན། ཁོར་ཡུག་ཕོག་ཐུག་ཚོད་དཔག་གི་ལས་དོན་ནང་དུ་མཉམ་ཞུགས་བྱས་ཏེ། རང་ལ་ཕན་གནོད་གང་གང་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱེད་ཆོག་ལ། རང་ཉིད་ལ་མོས་མཐུན་ཡོད་མེད་ཀྱི་བསམ་འཆར་སོགས་བཤད་དེ། ཁོར་ཡུག་དང་རང་གི་ས་ཆུ་ལ་བདག་གཅེས་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཆོག་པས། ཁྲིམས་འདི་ཡང་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན། (མུ་འགོད་བྱེད་གི་ཡིན།)
བོད་ཀྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་སྐོར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚགས་སྤྱི་བཤད།
རྩོམ་པ་པོ། རྡོ་སྦིས་ཚེ་རིང་རྒྱལ།
དབྱར་རྩྭའི་གནད་ལྔ།
དང་པོ། སྲིད་འཛིན་ཆོག་མཆན་ཞུ་སྐབས། བོད་ཀྱི་རྩྭ་ཐང་དང་རི་འགོ་ན་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་སྐྱེས། རྩྭ་དེ་ས་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་སྐབས་སུ། དམངས་ཁྲིམས་དང་དངོས་དབང་གི་ཁྲིམས་སོགས་ཀྱི་གཏན་འཁེལ་ལྟར་ན། དབྱར་རྩྭ་སྐྱེས་ས་དེ་ས་ཞིང་འགན་གཙང་ལེན་གྱི་གན་རྒྱ་བརྒྱུད་ནས་རྩྭ་སའི་ཕན་སྤྱོད་དངོས་དབང་སྟེ་བདག་གཉེར་དང་ཁེ་ཕན་ལེན་པའི་ཐོབ་ཐང་བདོག་པའི་འབྲོག་པ་ལ་དབང་། དངོས་དབང་གི་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་༡༢༤་ཡི་ཚན་པ་༢་དང་། ཁྲིམས་དེའི་དོན་ཚན་༡༢༥་ནང་དུ་གཏན་འཁེལ་ཡོད། དེའི་ཕྱིར་དབྱར་རྩྭ་སྐྱེས་པའི་དུས་སུ་དེའི་བདག་དབང་ནི་རྩྭ་ས་འཛིན་མཁན་ གྱི་འབྲོག་པ་དག་ལ་བདོག དབྱར་རྩྭ་ནི་དཀོན་ཞིང་རྙེད་དཀའ་བའི་རྒོད་སྐྱེས་རྩྭ་ལྡུམ་ཡིན་པས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཆོག་གྱུར་ལྡུམ་རིགས་གྱི་ཨང་རིམ་གཉིས་པའི་གྲས་སུ་གཏོགས།རྩྭ་ཐང་གི་ཁྲིམས་དང་མཆོག་གྱུར་ལྡུམ་རིགས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའི་གཏན་འཁེལ་ནང་དུ་བསྲུང་བྱའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་ཡོད། ལོ་རེའི་ཟླ་༥་བ་ནས་༦་པ་ནི་དབྱར་རྩ་བརྐོ་པའི་དུས་ཚུགས་ཡིན། འདིའི་སྐབས་སུ་དབྱར་རྩྭ་ལ་བདག་དབང་ཡོད་པའི་འབྲོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་བའམ། གཞན་གྱིས་འབྲོག་པ་དང་གན་རྒྱ་བཞག་ནས་དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་རྒྱུ་ཡིན་ན། ཐོག་མར་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་ལ་དབྱར་རྩྭ་བརྐོས་ན་ཆོག་པའི་སྲིད་འཛིན་ཆོག་མཆན་ཡི་གེ་ཞུ་དགོས། དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་མཁན་གྱིས་ཆོག་མཆན་ཞུས་རྗེས། ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་བའི་ཆོག་མཆན་ཡི་གེ་ཞུ་མཁན་ལ་སྤྲོད་མིན་གྱི་ཐག་གཅོདདུས་ལྟར་བྱེད་དགོས་ཤིང་། ཆོག་མཆན་སྤྲོད་གི་མིན་ན་རྒྱུ་མཚན་བཤད་ནས་ཆོག་མཆག་ཞུ་མཁན་ལ་གོང་རིམ་ལས་ཁུངས་ལ་སྲིད་འཛིན་བསྐྱར་གྲོས་དང་ཁྲིམས་ཁང་ནས་སྲིད་འཛིན་གཏུག་བཤེར་སོགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པ་གསལ་བཤད་ཡི་གེ་སྤྲོད་དགོས། ཆོག་མཆན་ཞུས་མཁན་གྱིས་ཀྱང་དུས་ལྟར་སྲིད་འཛིན་བསྐྱར་གྲོས་དང་སྲིད་འཛིན་གཏུག་བཤེར་སོགས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་བསྟེན་ནས་རང་གི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་ན་འགྲིག དཔེར་ན། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། དབྱར་རྩ་བརྐོ་བ་དང་ཉོ་འཚོང་བྱེད་དུས་། སྲིད་གཞུང་གི་ཆོག་མཆན་ཡི་གེ་ངེས་པར་དུ་ཡོད་དགོས་ཟེར། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱིས་ཀྱང་༢༠༠༤་ཡི་ལོར་དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་བའི་ཐད་ལ་་གཏན་འཁེལ་ཞིག་བཞག་ཡོད་པ་གཤམ་གྱི་འབྲེལ་ཐག་བརྒྱུད་ནས་གཟིགས། ཡིན་ནའང་ཉོ་འཚོང་གི་སྐོར་ལ་དོ་དམ་གྱི་གཏན་འཁེལ་མེད་པས། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་ཡང་བྱུང་ཡོད་མོད། ༢༠༡༤་ལོར་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱིས་བོད་ཡུལ་གྱི་གནས་བབ་ལ་གཞིགས་ནས་ཉོ་ཚོང་སྐོར་ལ་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་མི་བྱེད་པའི་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་ཡོད། སྤྱིར་བཏང་ཡིན་ན། འབྲོག་པས་རང་གི་ས་ཐོག་ནས་དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་ཆོག་མོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གིས་ཆོག་མཆན་ལམ་ལུགས་བཙུགས་པ་དེར་ཁྲིམས་ཀྱི་གཞི་རྩ་མེད། འོན་ཀྱང་འདི་རུ་གླེང་བྱ་མིན་པས་མ་སྤྲོས། ཆོག་མཆན་མེད་པར་དབྱར་རྩྭ་བརྐོས་ན་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་འདྲ་མིན་གྱིས་ཆད་པ་འདྲ་མིན་གཅོད་པའི་ཉེན་ཁ་ཡོད། གཉིས་པ། དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་བའི་སྐབས། དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་བའི་ཆོག་མཆན་ཐོབ་པའི་རྗེས་སུ། དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་མཁན་རྩྭ་ཐང་དང་རི་འགོར་བུད་ནས་དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་བར་སྟ་གོན་བྱེད་པའམ་བརྐོ་བཞིན་པའི་སྐབས་སུ། ཡང་སྲིད་གཞུང་གི་སྲིད་འཛིན་ལས་ཁུངས་འདྲ་མིན་ཡོང་ནས་ཆད་པ་འདྲ་མིན་གཅོད་གི་རེད། འདིའི་སྐབས་སུ་སྲིད་གཞུང་གི་ཁོར་ཡུག་དང་། རྩྭ་ཐང་དང་ས་ཆུ་དོ་དམ་བྱེད་པའི་ལས་ཁུངས། ཁྲལ་རིགས་དང་སྤྱི་བདེ་ལས་ཁུངས་སོགས་ཀྱིས་སྲིད་འཛིན་ཆད་གཅོད་ཀྱི་གཏན་འཁེལ་ལྟར་ཆད་པ་བཅད་ཚེ། སྲིད་འཛིན་ཆད་གཅོད་ཕོག་པའི་གང་ཟག་ལ་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ཐོབ་ཐང་ཡོད། སྲིད་གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་ཁག་གིས་ཆད་པ་གཅོད་པར་གཞི་འཛིན་སའི་ཁྲིམས་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ཡོད། འདིའི་སྐབས་སུ་སྒོར་ཆད་གཙོ་བོ་ཡིན། ཁོར་ཡུག་དང་སྤྱི་ཚོགས་བདེ་འཇགས་གལ་ཆེན་ཡིན་མོད། སྲིད་གཞུང་གི་གནད་ཡོད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་དུས་སྐབས་འདི་དང་བསྟུན་ནས་སྒོར་ཆད་ལ་བརྟེན་ཏེ་སོ་སོའི་ལས་ཁུངས་ལ་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཕོག་བཟོ་(创收)ལས་དོན་ཀྱང་སྤེལ་གི་ཡོད། གལ་ཏེ་སྤྱི་བདེ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་མཁན་ལ་སྒོར་ཆད་བཅད་ཚེ། ཁོར་ཡུག་དང་རྩྭ་ཐང་དང་ས་ཆུ་ལ་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཁུངས་གཞན་གྱིས་དོན་དག་གཅིག་གི་སྟེང་ནས་དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་མཁན་ལ་སྒོར་ཆད་ཡང་བསྐྱར་གཅོད་མི་ཆོག་པ་ནི་རྩ་དོན་ཡིན། སྲིད་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཡང་བསྐྱར་ཆད་པ་བཅད་ཚེ་ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་པ་ཤེས་དགོས། དེ་ལ་དོན་དག་གཅིག་ལ་ཆད་པ་ཐེངས་གཉིས་བཅད་མི་ཆོག་པའི་རྩ་དོན་ཟེར། (一事不二罚) དེ་མིན་སྲིད་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་གོང་ནས་བཤད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་བརྒྱུད་དགོས་ཤིང་། ཆད་པ་ཕོག་མཁན་ལ་ཁོང་གི་ཐོབ་ཐང་གང་ཡོད་སོགས་མངོན་གསལ་བྱ་དགོས། འདིའི་སྐབས་སུ་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་ཀྱིས་ནམ་རྒྱུན་སྒོར་ཆད་ཕོན་ཆེན་པོ་གཅོད་གི་ཡོད་པས། ཆད་པ་ཕོག་མཁན་ལ་ངེས་བར་དུ་ཉན་ཚོགས་བསྐོང་བའར་རེ་འདུན་ཞུ་བའི་ཐོབ་ཐང་དང་། སྲིད་འཛིན་བསྐྱར་གྲོས་དང་སྲིད་འཛིན་གཏུག་བཤེར་གྱི་ཐོབ་ཐང་དང་དུས་ཡུན། ཐབས་ལམ་སོགས་མཚམས་སྦྱོར་བྱེད་དགོས། སྲིད་འཛིན་ཆད་པ་ཕོག་མཁན་གྱིས་ཀྱང་རང་ཉིད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་བསྲུངསྐྱོབ་བྱེད་བར་ཐབས་ལམ་དེ་དག་བརྒྱུད་དེ་ཐོབ་ཐང་སློར་གསོ་ལ་རེམ་དགོས་པ་མ་གཏོགས་། སྒྱུད་ལུག་གི་ངང་ནས་དུས་འདའ་བར་མི་བྱའོ། དུས་ལས་འདའ་ཚེ་གོང་རིམ་སྲིད་གཞུང་དང་ཁྲིམས་ཁང་བཅས་ཀྱིས་ཞུ་གཏུག་ལ་ངོས་ལེན་མི་བྱེད་པའི་གནད་དེ་ཤེས་དགོས། དབྱར་རྩྭ་བརྐོས་ཚར་བའི་རྗེས་སུ། བརྐོ་ཤུལ་ཕྱིར་སྙོམས་ཏེ་རྩྭ་ས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་དང་། གལ་སྙིགས་ཕྱོགས་ཕྱོགས་སུ་མི་གཏོར་བ་ཞིག་བྱས་ཏེ་འཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་གནད་ལ་གཟབ་དགོས་ཤིང་གནས་མ་ཡིན་པའི་གནས་ནས་དབྱར་རྩྭ་བརྐོས་ན་ཁྲིམས་དང་འགལ། དཔེར་ན། རྩྭ་ཆུ་ཉམ་ཐག་པའི་རྩྭ་ས་ལྟ་བུ་ནས་བརྐོ་མི་ཆོག དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པར་ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་པ་བཟོས་ན། སྲིད་གཞུང་གི་ས་ཆུ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་རྩྭ་ཐང་གི་ཁྲིམས་དང་། ས་ཆུ་དོ་དམ་གྱི་ཁྲིམས་ལུགས་ལྟར་གང་ཟག་ཅིག་ལ་སྒོར་ཆད་ཁྲི་ལྔ་མན་ལ་བཅད་ཆོག དེའི་ཕྱིར་གནད་འདི་ལ་གཟབ་དགོས། བརྐོས་ནས་ལག་ཏུ་སོན་པའི་དབྱར་རྩྭའི་བདག་དབང་ནི་བརྐོ་མཁན་རང་ལ་ཡོད་པ་དང་། ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་གན་རྒྱ་བརྒྱུད་ནས་མི་མཐུན་པའི་གཏན་འཁེལ་བྱས་ཡོད་ན་གན་རྒྱ་ལྟར་འགྲོ་དགོས། དབྱར་རྩྭ་གཞན་ལ་བཙོང་དུས། བོད་ལྗོངས་ལྟ་བུ་ལ་མཚོན་ན། དབྱར་རྩྭའི་བདག་པོས་དབྱར་རྩྭ་བཙོང་སྐབས། ངེས་བར་དུ་དབྱར་རྩྭ་ཉོ་བསྡུ་དང་ཚོང་གཉེར་གྱི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པའི་ཚོགས་པ་ལ་བཙོང་དགོས་ཞེས་ཁྲིམས་བཟོས་ཡོད། འབྲོག་པ་རང་གིས་བརྐོས་པའི་དབྱར་རྩྭ་ཡིན་ན། དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་བའི་ཆོག་མཆན་ཡི་གེ་ལ་བརྟེན་ནས་རང་ཉིད་ཀྱིས་བརྐོས་པའི་དབྱར་རྩྭ་དེ་དབྱར་རྩྭ་ཉོ་འཚོང་བྱས་ཆོག་པའི་གང་ཟག་དང་ཚོགས་པ་ལ་བཙོང་ཆོག མཚོ་སྔོན་གྱི་བོད་ཁུལ་དུ་དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་བ་ལ་ཁྲིམས་བཟོས་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་ཉོ་ཚོང་གི་ཐད་ལ་ཁྲིམས་བཟོས་མེད། གསུམ་པ། ཉན་ཚོགས་ཞུ་སྐབས།(听证) དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་སྐབས་དང་ཉོ་འཚོང་བྱེད་སྐབས། སྲིད་གཞུང་གི་ཁོར་ཡུག་ལས་ཁུངས་དང་བཟོ་ཚོང་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བརྐོ་བ་བོ་དང་ཉོ་འཚོང་བྱེད་མཁན་ལ་སྒོར་༥༠༠༠་ཡན་གྱི་་སྒོར་ཆད་བཅད་པ་དང་། ཡང་ན་རིན་གོང་སྒོར་༥༠༠༠་ཡན་ལ་སོན་པའི་དབྱར་རྩྭ་གཞུང་བཞེས་བཏང་བ། སྤྱི་བདེ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་དབྱར་རྩྭའི་དོ་བདག་ལ་སྒོར་༢༠༠༠་ཡན་གྱི་ཆད་པ་བཅད་པ་དང་། དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་བའི་ཆོག་མཆན་ཡི་གེ་དང་ཉོ་འཚོང་ཡི་གེ་སོགས་ཕྱིར་བསྡུ་བྱེད་པའི་ཆད་པ་བཅད་ཚེ། ཆད་པ་ཕོག་མཁན་གྱིས་ཆད་པ་གཅོད་མཁན་གྱི་ལས་ཁུངས་ལ་ཉན་ཚོགས་བསྐོང་བའི་རེ་བ་ཞུས་ཏེ། ཆད་པ་དྲང་བདེན་དང་ཁྲིམས་མཐུན་ཡིན་མིན་ལ་བརྟག་དཔྱད་དང་རྩོད་སྒྲུབ་བྱས་ན་ཆོག ལམ་ལུགས་དེ་ལ་ “ཉན་ཚོགས་” ཟེར།ཆད་པ་གཅོད་མཁན་གྱིས་ཀྱང་ཆད་པ་ཕོག་མཁན་གྱི་རེ་བ་ལྟར་ཉན་ཚོགས་བསྐོང་ནས་སྲིད་འཛིན་ཆད་པ་དེ་དྲང་བདེན་དང་ཁྲིམས་མཐུན་ཡིན་མིན་ལ་དཔྱད་པ་གཏོང་དགོས། བཞི་པ། སྲིད་འཛིན་བསྐྱར་གྲོས་དང་སྲིད་འཛིན་གཏུག་བཤེར། རྒྱལ་ཁབ་གུན་གསབ་ཀྱི་སྐབས། ཁྲིམས་ལྟར་ན། དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་མཁན་ལ་སྒོར་ཆད་ལ་སོགས་པའི་ཆད་པ་གང་རུང་ཞིག་ཕོག་ཚེ། ཆད་པ་ཕོག་མཁན་གྱིས་ཆད་པ་གཅོད་མཁན་གྱི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གོང་རིམ་ལས་ཁུངས་ལ་སྲིད་འཛིན་བསྐྱར་གྲོས་ཞུས་ན་ཆོག སྲིད་འཛིན་བསྐྱར་གྲོས་ནི་ཆད་པ་ཕོག་མཁན་གྱིས་ཆད་པ་དྲང་བདེན་མིན་པར་མཐོང་སྟེ། སྲིད་འཛིན་ཆད་པ་གཅོད་མཁན་གྱི་གོང་རིམ་ལས་ཁུངས་ལ་ཆད་པ་དེ་ཡང་བསྐྱར་གྲོས་བསྡུར་བྱེད་པའི་རེ་འདུན་ཞུས་ནས། གོང་རིམ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཁྲིམས་ལྟར་བསྐྱར་གྲོས་བྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་ཤིག་ཡིན། ཆད་པ་ཕོག་མཁན་གྱིས་ཆད་པ་ཕོག་པ་ཤེས་ཚོར་བྱུང་བའི་ཉིན་༦༠་ཚུན་སྲིད་འཛིན་བསྐྱར་གྲོས་ཀྱི་རེ་འདུན་ཞུ་དགོས། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་སྲིད་འཛིན་བསྐྱར་གྲོས་ཞུ་བའི་ཐོབ་ཐང་བརླག་འགྲོ གོང་རིམ་ལས་ཁུངས་ནས་ཀྱང་ཉིན་༦༠་ཡི་ནང་དུ་བསྐྱར་གྲོས་ཀྱི་ཐག་ཆོད་དགོས། གོང་རིམ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཐག་བཅད་ལ་མོས་མཐུན་མེད་ན་ཐག་བཅད་ལག་ཏུ་སོན་པའི་ཉིན་མོ་ནས་ཉིན་༡༥་ཡི་ནང་དུ་ཁྲིམས་ཁང་ལ་གཏུག་བཤེར་བྱེད་དགོས། སྲིད་འཛིན་གཏུག་བཤེར་ནི་དབྱར་རྩྭ་བརྐོས་པ་དང་ཡང་ན་ཉོ་འཚོང་བྱས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་འཛིན་ཆད་པ་ཕོག་ཅིང་། ཕོག་མཁན་གྱིས་སྲིད་འཛིན་བསྐྱར་གྲོས་ཀྱི་ཐག་ཆོད་ལ་མོས་མཐུན་མེད་ན། བསྐྱར་གྲོས་ཐག་བཅད་ཡི་གེ་ལག་ཏུ་སོན་པའི་ཉིན་བཅོ་ལྔ་ནང་སྲིད་འཛིན་གཏུག་བཤེར་བྱེད་དགོས་པ་་དང་། ཡང་ན་ཆད་པ་ཕོག་མཁན་གྱིས་སྲིད་འཛིན་བསྐྱར་གྲོས་མ་བརྒྱུད་པར་ཆད་པ་ཕོག་པ་ཤེས་རྗེས་ཀྱི་ཟླ་བ་གསུམ་གྱི་ནང་ཐད་ཀར་ཁྲིམས་ཁང་ལ་སོང་སྟེ། སྲིད་འཛིན་ཆད་གཅོད་ལ་ངོས་ལེན་མེད་པ་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ཏེ་སྲིད་འཛིན་གཏུག་བཤེར་གྱི་སྒོ་མོ་ཕྱེ་ཆོག གལ་ཏེ་སྲིད་འཛིན་ཆད་གཅོད་སྐབས་སུ། ཆད་པ་གཅོད་མཁན་གྱིས་དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་མཁན་ལ་ཆད་པ་བཅད་ཀྱང་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་གསལ་བཤད་མ་བྱས་ཚེ། སྲིད་འཛིན་གཏུག་བཤེར་གྱི་དུས་ཡུན་དེ་སྲིད་འཛིན་ཆད་པ་ཕོག་པའི་ཉིན་ནས་བཟུང་བའི་ལོ་གཉིས་སམ་ལོ་ལྔ་བར་དུ་བསྲིང་ཆོག ་ཁྲིམས་ཁང་གིས་ཀྱང་སྲིད་འཛིན་གཏུག་བཤེར་གྱི་གྱོད་གཞི་དང་ལེན་བྱས་ཏེ། ཁྲིམས་བཤེར་བརྒྱུད་ནས་སྲིད་གཞུང་གི་ནོར་འཁྲུལ་ཅན་གྱི་ཆད་པ་ནུས་མེད་དུ་བཟོ་བའི་དབང་ཐང་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་གུན་གསབ་ནི། (国家赔偿) སྲིད་གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་སོ་སོའི་དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་མཁན་དང་ཉོ་འཚོང་བྱེད་མཁན་ལ་ཆད་པ་བཅད་པའམ། དབྱར་རྩྭ་གཞུང་བཞེས་བྱས་པ། དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་མཁན་སྲིད་འཛིན་བཀག་གཉར་བྱས་པ་དེ་དག་དེ་ནོར་འཁྲུལ་ཡིན་པ་ཁྲིམས་ཁང་གིས་ངོས་འཛིན་བྱུང་བའམ། ཡང་ན་ལས་ཁུངས་དེའི་གོང་རིམ་ལས་ཁུངས་སོགས་ཀྱིས་ངོས་འཛིན་བྱུང་ཚེ། གྱོང་གུན་ཐེབས་པའི་དབྱར་རྩྭའི་དོ་བདག་ལ་སྲིད་གཞུང་ནས་གུན་གསབ་ལེན་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་གུན་གསབ་ཀྱི་ཁྲིམས་ལྟར་ན། སྲིད་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་པས་ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་མཁན་གྱི་དབྱར་རྩྭ་གཞུང་བཞེས་བྱས་པའམ་སྒོར་ཆད་བཅད་ན། དབྱར་རྩྭ་དང་ཆད་པ་བཅད་པའི་སྒོར་མོ་ཕྱིར་དབྱར་རྩྭ་དོ་བདག་ལ་སློག་དགོས་པ་མ་ཟད། དེ་ལས་མཆེད་པའི་གྱོང་གུན་ལ་གུན་གསབ་ཀྱང་སྟེར་དགོས། དེ་ནས་སྤྱི་བདེ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་མཁན་ལ་བཀག་ཉེས་བྱུང་ན། དབྱར་རྩྭ་བརྐོ་མཁན་ལ་ཉིན་རེར་སྒོར་༢༡༩་ཡི་གུན་གསབ་སྤྲོད་དགོས། དབྱར་རྩྭ་དོ་བདག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་གུན་གསབ་ལེན་པའི་དུས་བཅད་ནི་སྲིད་གཞུང་གི་ཆད་པ་ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་པ་གཏན་འཁེལ་བའི་ལོ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ཚུན་ཡིན་པས། དོ་བདག་རྣམས་ཀྱིས་དུས་ཡུན་འདི་ལ་དོ་སྣང་དང་གཟབ་གནན་གབང་དགོས། ལྔ་བ། བདག་དབང་གི་སྐབས། འབྲོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་དབྱར་རྩྭ་ཡི་གཏན་གྱི་བདག་དབང་ཟིན་དགོས་ན། ཐོག་མར་རྩྭ་སའི་བདག་དབང་དེ་ཟིན་དགོས་པ་ཞིག་བྱ་དགོས། རྩྭ་སའི་བདག་དབང་མེད་སོང་ན་དབྱར་རྩྭ་དང་ཐོན་ཁུངས་གཞན་གྱི་ཁེ་དབང་ཡང་རིམ་གྱིས་མེད་འགྲོ འབྲོག་པ་རྣམས་ཀྱི་དབྱར་རྩྭའི་བདག་དབང་གི་འབྱུང་ཁུངས་ནི་རྩྭ་སའི་དངོས་དབང་ངམ་འགན་གཙང་ལེན་གྱི་གན་རྒྱ་ལས་བརྒྱུད་པའི་བདག་དབང་ཟིན་ཡོད་པ་དེ་ཡིན། སྤྱིར་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཐད་ནས་བཤད་ན། རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་ཚང་མ་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་ཟེར། འོན་ཀྱང་རྩྭ་ས་འགན་གཙང་ལེན་གྱི་གན་རྒྱ་ལས་བྱུང་བའི་དངོས་དབང་གིས་རྩྭ་སའི་རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་ལ་ལ་རྩྭ་ས་བདག་སྐྱོང་བྱེད་པའི་འབྲོག་པར་བྱིན་ཡོད། རྩྭ་སའི་བདག་སྐྱོང་གི་ཐོབ་ཐང་ཤོར་བ་ཡིན་ན་དབྱར་རྩྭའི་བདག་དབང་ཀྱང་གཏན་ནས་ཤོར་འགྲོ རྩྭ་ས་ནི་འབྲོག་པ་རྣམས་ལ་མཚོན་ན་ཚེ་སྲོག་ཡིན། དེང་སྐབས་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གིས་འབྲོག་པ་རྣམས་ཀྱི་རྩྭ་ས་ཕྱིར་བསྡུ་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་ནི་ཁོང་ཚོས་རྩྭ་སའི་གཞལ་དུ་མེད་པའི་རིན་ཐང་དེ་མཐོང་ཡོད་པ་རེད། འབྲོག་པས་རྩྭ་སའི་བདག་དབང་དེ་ཟིན་ཡོད་ན། དབྱར་རྩྭའི་བྲན་གཡོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བར་དབྱར་རྩྭའི་བདག་པོ་ཡིན། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན། རྩྭ་སའི་བདག་དབང་ཤོར་བའི་འབྲོག་པ་རྣམས་ནི་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་དུས་སུ་གདོན་མི་ཟ་བར་རྩྭ་ས་སྟེང་གི་དབྱར་རྩྭ་དང་སྨན་ལྡུམ་ཆེ་གེ་མོའི་བྲན་གཡོག་ཏུ་འགྱུར་ངེས་ཡིན།
དོམ་མེད་ན་ཁྱིམ་ཚང་ཕྱུག་པོ་ཡིན།
ང་ཚོ་རོང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ལ་ཡིད་
མགོ་ལོག་དྷི་གནས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གནད་དོན་དང་ཐབས་ལམ།
ཉེ་སྔོན་དྲ་ཐོག་ན་རྒྱ་ཡིག་གི་རྩོམ་ཞིག་བརྒྱུད་བསྐུར་བྱེད་བཞིན་གདའ། དེ་ནི་མགོ་ལོག་གི་དྷི་གནས་ཟེར་བའི་ས་ཁུལ་ནས་གཏེར་ཁ་བསྔོགས་པ་ལས་དེ་ཁུལ་གྱི་ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས་པའི་གནད་དོན་སྐོར་བརྗོད་གཞིར་བཟུང་བ་ཞིག་རེད། གཤམ་དུ་བཀོད་ཡོད་པ་ནི་རྩོམ་ཡིག་ནང་དོན་སྙིང་བསྡུས་ཤིག་ཡིན། རང་གི་ས་ཁུལ་ནས་བྱུང་བའི་གནད་དོན་འདི་འདྲའི་རིགས་ལ་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཁ་གཏད་གཅོག་པར་ཐབས་ལམ་གང་དག་བརྒྱུད་དགོས་པའི་སྐོར་དེ་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་ཤེས་དགོས་པའི་གནད་འགག་ཅིག་ཆགས་ཡོད།
རེ་བ་ལྡན་པའི་ས་ཞིང་།
གཙོ་འཛིན་ཞིས་ཅིན་ཕུན་གྱིས་ཚོ
ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཆེད་གཏུག་བཤེར་ལམ་བུར་ཞུགས་པའི་ཞིང་བ་ཁེར་རྐྱང་བ་ཧྥུན་ཅོང་། (གྱོད་དཔེ།)
ཧྥུན་ཅོང་(冯军)ནི་ཧུའུ་པེ་ཞིང་ཆེན་ཏ་ཁྲང་རྫོང་ཞ་ཏན་སྡེ་བའི་ཞིང་པ་དཀྱུས་མ་ཞིག་ཡིན། ༡༩༩༨ ་ལོར་ཁོང་གིས་སྡེ་བ་དང་ས་ཞིང་འགན་གཙང་ལེན་གྱི་གན་རྒྱ་བཞག་ནས་སྡེ་བའི་ཞིང་ས་མུའུ་ ༢༠ ་ལྷག་བདག་གཉེར་བྱས་ཤིང་། ཞིང་ས་དེ་དག་ཉ་གསོ་རྫིང་བུ་རུ་བསྒྱུར་ནས་ཉ་རིགས་གསོ་སྐྱོང་དང་ཚོང་གཉེར་ལས་དོན་སྒྲུབ་ཀྱིན་ཡོད།
དམངས་ཁྲིམས་ལྟ་མགུར།
རོང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་རྟེན་ཉུང་མཐའི་ཚད་གཞི།
གྲོང་མིའི་འཚོ་རྟེན་ཉུང་མཐའ་ཁག་
སྐད་ཡིག་གི་ཐོབ་ཐང་བརྩོན་ལེན་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་དང་དགེ་མཚན།
སྐད་ཡིག་ནི་མི་རིགས་ཤིག་གི་རིག་གནས་དང་ངོ་བོ་མཚོན་བྱེད་ཡིན། དེར་བརྟེན། རང་གི་སྐད་ཡིག་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་དང་རང་དབང་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། ༡༩༥༤ ལོར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ཐོག་མར་གཏན་འབེབས་དང་། དེ་རྗེས་ ༡༩༧༥ ལོ་དང་།
སྲིད་གྲོས་ཨུ་ཡོན་ཨ་རོལ་ཚང་གི་ཡར་ཞུ།
ཟི་ལིང་དུ་བོད་ཡིག་སློབ་ཆུང་འཛུ
རིག་གནས་ནི་མི་རིགས་ཤིག་རྒྱུན་
སྐད་ཡིག་དང་འདབ་ཆགས།
བྱ་རྡོ་རྡོ་ནི་གཤོག་པ་ཡོད་ཀྱང་བཀོལ་སྤྱོད་མ་བྱས་པའི་དབང་གིས། འཚེར་ལོངས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་གཤོག་པ་རང་བཞིན་གྱིས་ཇེ་ཆུང་དུ་སོང་ནས་རང་གི་ལུས་ཕུང་དབྱིངས་སུ་འདེགས་པའི་འཕུར་རྩལ་དང་འཕུར་ཤུགས་ཉམས་པའམ་བྲལ་ནས་ཐང་དུ་ལུས་པའི་འདབ་ཆགས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཅིང་། ཕྱིས་སུ་ཕྱི་